જીવનમાં આકાશમાં ઊડતું વિમાન પહેલવહેલું ક્યારે જોયું એ યાદ નથી આવતું, પરંતુ બારેક વર્ષની ઉંમરે પહેલી વાર રાજકોટનું એરપોર્ટ અને ત્યાંથી ટેઈકઑફ લેતું પ્લેન જોયું હતું એ મને બરાબર યાદ છે. આ પછી છેક સાઠ વર્ષનો થવા આવ્યો ત્યારે પ્રથમ વિમાની પ્રવાસનો યોગ ઊભો થયો. એક કોન્ફરન્સમાં હૈદરાબાદ જવાનું નિમંત્રણ મળ્યું. મિત્ર રાજેન્દ્રસિંહ જાડેજા મારી સાથે આવવાના હતા.

આ બધી વસ્તુ આજે પણ વિશ્વના આર્કિયોલોજિસ્ટ્સના મોંમાં આંગળા નખાવી દે છે. વિદેશીઓ જ્યારે આ સાઇટની મુલાકાત લે છે ત્યારે તેમનો એક જ પ્રશ્ર હોય છે કે, ‘શું ત્યારે પણ આજના જેવું વ્યવસ્થાતંત્ર હતું ? લોકો આજની જેમ વિચારી શકતા હતા?’ લોથલ અને ધોળાવીરાના લોકો ચિત્રલિપિનો ઉપયોગ કરતા હતા. વિશ્વભરના પુરાતત્વવિદે અનેક પ્રયત્ન કરી જોયા, છતાં આ લિપિ આજ સુધી ઉકેલી શકાઈ નથી.

રહીમભાઈ શેઠના દીકરાની શાદી હતી. દેશપરદેશથી કેટલાયે મહેમાનો પધાર્યા હતા. ભારે જલસો થયો. પણ શેઠ પોતાના ગરીબ પડોશી કડુમિયાંને જલસામાં નિમંત્રણ આપવાનું ભૂલી ગયા. શાદી ધામધૂમથી પતી ગઈ. કડુમિયાં બીબીને કહે : ‘આવડો મોટો રહીમભાઈ શેઠ, એના દીકરાની શાદી અને પડોશીનું મોં ગળ્યું ન થાય એ કેવી વાત ?’
બીબી કહે : ‘તો હું મોં ગળ્યું કરાવું !’

૧. ગુજરાતના સૌ પ્રથમ મુખ્યમંત્રી કોણ હતા?
અ. ડૉ. જીવરાજ મહેતા
બ. નરેન્દ્રમોદી
ક. ચિમનભાઈ પટેલ

એક કંજૂસની પત્ની બિમાર હતી. લાઈટ જતી રહી એટલે એણે મીણબત્તી સળગાવી હતી. માંદગી વધી જતાં એ ડૉક્ટરને બોલાવા નીકળ્યો. જતાં જતાં પત્નીને કહેતો ગયો : ‘હું ડૉક્ટરને લેવા જાઉં છું. જો તને એવું લાગે કે તું નહીં બચે તો મહેરબાની કરીને મરતાં પહેલાં મીણબત્તી ઠારતી જતી ‘

એક કૂવામાં ઘણા વખતથી એક દેડકો રહેતો હતો. તે ત્યાંજ જનમ્યો હતો અને ત્યાંજ તેનું પાલન-પોષણ થયેલું, છતાં પણ તે દેડકો નાનો જ હતો. ધીરે ધીરે આ દેડકો એજ કૂવામાં રહેતાં રહેતાં મોટો અને યુવાન થયો. હવે એક દિવસ એક બીજો દેડકો, જે સમુદ્ર માં રહેતો હતો, ત્યાં આવ્યો અને કૂવામાં પડી ગયો.

એકડો સાવ સળેખડો ને બગડો ડીલે તગડો,
બંન્ને બથ્થંબથ્થા કરતા મોટો ઝઘડો.

તગડો તાળી પાડે ને નાચે તા તા થૈ,
ચોગડાની ઢીલી ચડ્ડી સરરર ઊતરી ગઈ.

સત્ય કોને કહેવાય? કોઈ જીવને વાણીથી દુ:ખ ના થાય, વર્તનથી દુ:ખ નાથાય અને મનથી પણ એને માટે ખરાબ વિચાર ના કરાય, એ મોટામાં મોટું સત્ય છે, મોટામાં મોટો સિદ્ધાંત છે! આ રિયલ સત્ય નથી, આ છેલ્લામાં છેલ્લું વ્યવહાર-સત્ય છે

જીવન અંજલિ થાજો !

મારું જીવન અંજલિ થાજો !

ભૂખ્યાં કાજે ભોજન બનજો, તરસ્યાનું જળ થાજો;

દીનદુ:ખિયાનાં આંસુ લો’તાં અંતર કદી ન ધરાજો!

આજે અમદાવાદ એજયુકેશન સિટી છે, મેડિકલ ટુરિઝમનું હબ છે, ટ્રેડિંગ કેપિટલ છે. નેનોનું નવું સરનામું છે… વાતનો સાર એ કે મહાજન પરંપરા ધરાવતું સદાય વાઇબ્રન્ટ અમદાવાદ દેશનું સર્વશ્રેષ્ઠ મેટ્રો બનવાની હરીફાઈમાં મોખરાનું સ્થાન મેળવી ચૂકયું છે. નર્મદાના નીરે સાબરમતી સ-જળ થઈ છે. કેરોસીનવાળી રિક્ષાઓ હવે સીએનજીથી દોડે છે.

શબ્દકોશ બનાવનારા સાહીત્યકાર નથી હોતા. શબ્દકોશ બનાવવો એ બહુ અરસીક અને કઠણ કામ છે. શબ્દકોશ બનાવનાર એકલે હાથે વપરાતા તમામ શબ્દો એકઠા ન જ કરી શકે. પણ એ કામ સહીયારી મુડીની જેમ લોકોના સહકારથી  થાય એવી પીઠીકા ઉભી કરવી; એ એક નવો જ વીચાર છે. ગુજરાતી લેક્સીકોને આ કામની શરુઆત કરીને એક વીશીષ્ટ અને સાચી દીશામાં કદમ ઉઠાવ્યું છે.

મારો જન્મ અને અભ્યાસ કેનિયા આફ્રિકામાં થયો તેથી તે સમયની ગુજરાતી- મારી ગળથૂથીમાં ગૂંથાયેલી હતી. બીજા વિશ્વયુદ્ધ સમયે ૧૯૪૦ થી ૧૯૪૬ સુધી અમારે સૌએ હિંદમાં રહેવાનું થયું ત્યારે શુદ્ધ ગુજરાતી ઉચ્ચારણ અને લખાણનો મને અનોખો અનુભવ થયો. એ અનુભવ થકી મારી ગુજરાતી ભાષાને વિકસાવવા એક જૂનું ગુજરાતી રેમિંગ્ટન ટાઇપરાઇટર મેં ખરીદેલું.