સાંભળ રે તું સજની (દયારામ )

‘સાંભળ રે તું સજની ! મારી, રજની ક્યાં રમી આવી જી ?
પરસેવો તને ક્યાં વળ્યો ? તારી ભમ્મર ક્યાં ભીંજાણી ?
સાચું બોલો જી !’

‘વનમાં હું તો ભૂલી પડી ને અતિશે મૂંઝાણી જી;
પરસેવો મને ત્યાં વળ્યો મારી ભમ્મર ત્યાં ભીંજાણી.
સાંભળ સજની જી !’

‘કાલ મેં તારી વેણ ગૂંથી’તી છૂટી ક્યાં વિખરાણી જી ?
એવડી ઉતાવળ શી પડી છે કે ઝૂલડી નવ બંધાણી ?
સાચું બોલો જી !’

‘કાળો તે ભમરો શિર પર બેઠો, ઉરાડતાં સેર છૂટી જી,
જ્યમત્યમ કરીને બાંધતાં વચમાંથી નાડી તૂટી.
સાંભળ સજની જી !’

‘આ ચોળી અતલસની પહેરી, સહિયરે વખાણી જી;
ચોળીની કસ ક્યાં તૂટી ? તું આવડી ક્યાં ચોળાણી ?
સાચું બોલો જી !’

‘હૈયું મારું દુખવા આવ્યું, વાએ કરીને કાપ્યું જી,
પીડા ટાળવા કારણે મેં કળે કરીને દાબ્યું.
સાંભળ સજની જી !’

આવડાં પુષ્પ ક્યાંથી વાટે તુજને કોણે આપ્યાં જી ?
એવો રંગરસિયો કોણ મળિયો ? પ્રેમે કરીને થાપ્યાં.
સાચું બોલો જી !’

‘સૂરજકળાએ હું જાતી હુતી, વાટે મળ્યા વનમાળી જી,
સમ ખાઈને મુને તેણે આપ્યાં, તેની પ્રતિજ્ઞા પાળી.
સાંભળ સજની જી !’

‘અવળો ચણિયો કેમ પહેર્યો છે ? જેમતેમ વીંટી સાડી જી,
સજક થઈને સુંદરી ! હાવાં વસ્ત્ર પહેરોની વાળી.
સાચું બોલો જી !’

‘સાથ ના સહિયરે કીધો, ઉતાવળી વેગે ચાલી જી,
અવળો ચણિયો પહેરી દીધો, હવે વસ્ત્ર પહેરીશું વાળી.
સાંભળ સજની જી !’

‘નીકળી હતી તું સૌથી પહેલી સાથ અમારો મેલી જી,
પછવાડેથી ક્યાંથી વહેલી જઈને તું બેઠી ?
સાચું બોલો જી !’

‘નીકળી હતી હું સૌથી પહેલી સાથ સહિયરનો મેલી જી.
વાટે હું ભૂલી પડી ગઈ, ત્યહાં જઈ બેઠી વ્હેલી.
સાંભળ સજની જી !’

‘કસ્તૂરી અંગે બ્હેકે છે, આ વનમાં કોણ આવે જી ?
સર્વ શરીરે તારે વ્યાપી રહી છે તે ક્યમ જાયે ઢાંકી ?
સાચું બોલો જી !’

‘મૃગશલ્યાએ મૃગલો બેઠો તેને મેં જઈ ઝાલ્યો જી,
તેની વાસના મારા અંતરમાં પેઠી, તે નથી રહેતી ઢાંકી.
સાંભળ સજની જી !’

‘અધર દંત બેઠા દીસે છે, છાતીએ નખ વાગ્યા જી,
તારુણી ! તારા તનડામાં પેસી કામબાણ ક્યાં વાગ્યાં ?
સાચું બોલો જી !’

‘મધુરાં વાયક પોપટ બોલ્યો, તેને મેં જઈ ઝાલ્યો જી,
ચંચળ ચાંચ ભરીને નાઠો, તત્ક્ષણ ત્યાંથી છૂટ્યો.
સાંભળ સજની જી !’

‘શ્યામસુંદર તને મળ્યા દીસે છે તે અંગે તું પસરાઈ જી,
જે જે પૂછું તેના ઉત્તર આપે એ બધી તુજ ચતુરાઈ !’
સાચું બોલો જી !’

‘જે વાટે હરિ મળિયા હોયે તે વાટે નવ જાઉં જી,
આ વાટે હરિ મળિયા હોય તો કહો તેવા સમ ખાઉં.
સાંભળ સજની જી !’

‘મારે એવી પ્રતિજ્ઞા જે પરપુરુષ ભાઈબાપ જી,
દાસ દયાના સ્વામીને ભજતાં ભવની ભાવટ જાય.
સાંભળ સજની જી !’

Listen O Sajani Mine (Dayaram)

Listen O sajani mine, where did you sport in the moonlight?
Where did you perspire so much? Where your eyebrows got wet?
O tell me the truth.’

‘I got lost in the wilderness and was very perplexed;
I perspired so much and so my eyebrows got wet.
Hear my sajani.’

‘Yesterday I had woven your veni² – how come it got disentangled?
What was the great hurry that you could not tie up your zooladi³?
O tell me the truth.’

‘A black wasp perched on my head – brushing it off the string did loosen,
while trying to tie it again the string somehow got broken.
Hear my sajani.’

‘This choli⁴ of atalas silk on you that we have all so admired –
how did its string break? How did your raiment get spoiled?
O tell me the truth.’

‘I cut off the choli’s string, since my heart from humour of wind ached;
I pressed my heart to suppress the pain, and so my clothes got disheveled.
Hear my sajani.’

‘How did you get so many flowers along the path, from whom?
Who was the flirt you met who pressed them so amorously on you?
O tell me the truth.’

‘I was going to see the sun’s glory when I met Krishna on the path,
I only fulfilled his vow and he forced flowers on me on oath.
Hear my sajani.’

‘How come your chaniya⁵ is inside out? And the sari worn so shabbily?
O pretty girl, why don’t you wear these clothes more becomingly?
O tell me the truth.’

‘My friends did not accompany me, so I walked in great hurry;
in haste I wore the chaniya wrongly, from now I will wear it properly.
Hear my sajani.’

‘You did not accompany us, you got started first.
And thereafter, where did you go and sit?
O tell me the truth.’

‘Forsaking friends’ company I indeed started first.
But I got lost along the way, so I reached early and sat.
Hear my sajani.’

‘Your body is fragrant with musk – who could venture in this forest?
It is pervading your entire body, how can you possibly hide it?
O tell me the truth.’

‘The musk-deer sat on a slab and I went and caressed it.
His lust got inside me, how can I possibly hide it?
Hear my sajani.’

‘The teeth marks on your lips, and nail scratches on your breasts.
Young lady! Where have the love-arrows struck your flesh?
O tell me the truth.’

‘Sweet phrases did the parrot utter, so I went and held it.
It escaped that instant after pecking me with its beak.
Hear my sajani.’

‘Looks like Krishna met you and you got seduced.
Your answers to all my queries are just clever half-truths.
O tell me the truth.’

‘I would never tread the path where one might meet Hari.⁶
I’ll take the oath you choose if I indeed met on this path Hari!
Hear my sajani.

‘Mine is the vow: any male other than the Lord is my brother or father.
On worshipping servant Daya’s Master⁷, all of life’s woes leave for ever.
Hear my sajani.’

1 Beloved girl friend
2 A small garland of flowers worn by ladies around their buns
3 A type of freely swinging shirt
4 An upper garment worn by females
5 A lower garment worn by females
6 Name of Lord Vishnu whose incarnation was Krishna
7 Krishna