નાથ મને મેલી ગયા, કેમ રાખૂં રે આપ ? – પ્રેમાનંદ

પ્રાચીન ગ્રંથોમાં હસ્ત અને ચિત્રા નક્ષત્રની ઉત્તરે વર્ણવેલા આપ અને અપાંવત્સ એ બે તારા હોય છે. એ અનુક્રમે ત્રીજા અને ચોથા વર્ગના છે. – જ્યોતિર્વિલાસ

આપ મુએ પીછે ડૂબ ગઈ દુનિયા = આપણા મોત પછી દુનિયાનું શુ થશે તેની આપણને દરકાર રહેતી નથી.

મીલન સંગ સંકેત યન સંગમ અને મિલાપ, એ મોહન એ મોહની મળે દુગ્ધમાં આપ. – પિંગળલઘુકોષ

૧. આપ આપકી સમાલીએ, દુસરેકી પંચાત મત કીજીએ = પોતાનું સંભાળવું, બીજાની વ્યાધિ ન કરવી.
૨. આપ અપકી સમાલીઓ, મેં મેરી ફોડતા હું = સહુએ પોતપોતાનું સંભાળવું.

૧. આપ ઘેર દીકરી તે પારકે ઘેર વહુ = (૧) દીકરીને સસરાને ઘેર પિતાના ઘર જેટલું સુખ મળતું નથી. (૨) પોતાની દીકરી બીજાને ત્યાં વહુ તરીકે જવાની છે માટે દીકરી અને વહુ તરફ એકસરખુ વર્તન રાખી ભેદભાવ ગણવો નહિ.
૨. આપ જિતાય, કંઈ જગ જિતાય ? = પોતાની ઇંદ્રિયોને કાબૂમાં રાખી શકાય પરંતું દુનિયાને કબજે કરી શકાય નહિ.
૩. આપ જેસા જગ = જેવા આપણે હોઈએ તેવું જગત લાગે; આપણે ભલા હોઈએ તો જગત પણ ભલું લાગે.
૪. આપ ભલા તો જગ ભલા = આપણે જેમ વર્તીએ તેમ દુનિયા આપણી સાથે વર્તે.
૫. આપ ભૂલવું = (૧) પોતાની જાતને ભૂલી જવી. (૨) મંઝાઈ જવું; ગભરાઈ જવું.
૬. આપ મુઆ ઔર ડૂબ ગઈ દુનિયા = (૧) પોતાનું કામ થઈ ગયા પછી બીજાની દરકાર ન કરવી. (૨) પોતે મુઆ એટલે આખી દુનિયા નાશ પામી એમ માની લેવું.
૭. આપ મૂઆ વગર સ્વર્ગે ન જવાય = (૧) બીજા ઉપર આધાર નહિ રાખતાં જાતે કામ કરવામાં જ ફાયદો છે. (૨) સ્વર્ગ મેળવવા માટે પોતે જ મરવું જોઈએ.
૮. આપ સમાન બળ નહિ ને મેઘ સમાન જળ નહિ = (૧) જેમ વરસાદના પાણી જેવું શ્રેષ્ઠ બીજું પાણી નથી તેમ પોતાના બળ જેવું બીજું એકે બળ નથી. (૨) બીજાથી નહિ પરંતુ પોતાના બળથી જ કામ થઈ શકે છે.
૯. આપ સુખી તો જગ સુખી = પોતાના પ્રમાણે જ બધું લાગે.
૧૦. આપકી લાપસી ઔર પરાયોંકી કુસકી = જેટલું પોતાનું તેટલું સારૂં, પારકાનું તેટલું ખરાબ.
૧૧. આપથી ઊતરતી સગા બાપની = પોતાના સ્વાર્થ આગળ માણસ પોતાના બાપના હિતની પણ દરકાર કરતો નથી.
૧૨. આપનાં પાપ અંતર જાણે = સહુ પોતાનાં કરેલા પાપ અંતરમાં જાણતુંજ હોય છે.
૧૩. આપને દૂર ખેંચવું = પોતાનો ખૂબ વિચાર કરવો.
૧૪. આપવીતી સહુ જાણે પરવીતી કોઈ ના જાણે = સહુ પોતપોતાનું દુ:ખે રડે, પારકાનું દુ:ખ કોઈને ધ્યાનમા આવતું નથી.