શક્તિ

Home » Gujarati to Gujarati Translation » શક્તિ

વ્યાકરણ :

સ્ત્રી○

વ્યુત્પત્તિ :

અર્થ :

તાકાત, બળ. (૨) પ્રભાવ, ‘ઑ.’. (૩) પરમેશ્વરનો પ્રભાવશાળી તે તે ગુણ. (૪) પરમેશ્વરના એક સ્વરૂપની જગતની નિયામક ગણાતી આદ્ય દૈવી વિભૂતિ, આદિશક્તિ, માતાશક્તિ, અંબા, જગદંબા, ‘મધરગોડ.’ (સંજ્ઞા.) (૫) ભાષામાં શબ્દનો અર્થ આપનારી ત્રણ અભિધા, લક્ષણા અને વ્યંજનામાંની તે તે વિશિષ્ટતા. (કાવ્ય.)

Showing Results from :

ક્રમાંક	વ્યુત્પત્તિ	વ્યાકરણ	અર્થ
1		સ્ત્રી○	તાકાત, બળ. (૨) પ્રભાવ, ‘ઑ.’. (૩) પરમેશ્વરનો પ્રભાવશાળી તે તે ગુણ. (૪) પરમેશ્વરના એક સ્વરૂપની જગતની ન... િયામક ગણાતી આદ્ય દૈવી વિભૂતિ, આદિશક્તિ, માતાશક્તિ, અંબા, જગદંબા, ‘મધરગોડ.’ (સંજ્ઞા.) (૫) ભાષામાં શબ્દનો અર્થ આપનારી ત્રણ અભિધા, લક્ષણા અને વ્યંજનામાંની તે તે વિશિષ્ટતા. (કાવ્ય.) Read More

ક્રમાંક	વ્યુત્પત્તિ	વ્યાકરણ	અર્થ
1		સ્ત્રીo	સામર્થ્ય; બળ (2) ક્ષમતા (3) મહાદેવી – દેવી (4) એક અસ્ત્ર

ક્રમાંક	વ્યુત્પત્તિ	વ્યાકરણ	અર્થ
1		पुं.	ઋગ્વેદના નવમા મંડલના ૧૦૮મા સૂક્તની ૩, ૧૪-૧૬ મી ઋચાઓનો કર્તા એક ઋષિ.
2		पुं.	( પુરાણ ) એ નામના એક વ્યાસ. ચાલુ મન્વંતરમાં છવ્વીસમો વ્યાસ; પરાશર ઋષિના પિતાનું નામ. એ અંગિરા કુળમાં... જનમ્યો હતો. Read More
3		पुं.	( પિંગળ ) એક વિષમ જાતિ માત્રામેળ છંદ. આ છંદ આદિ આનંદવસ્તુ છંદનો એક ભેદ છે. તેમાં ૨ ગુરુ અને ૮૬ લઘુ મ... ળી ૮૮ વર્ણની ૯૦ માત્રા હોય છે. Read More
4		पुं.	(પુરાણ ) ત્રીજા વસિષ્ઠ ઋષિનો મોટો પુત્ર. વસિષ્ઠ કુળમાં આ એક મંત્રદ્રષ્ટા હતો. કલ્માષપાદ રાજા વસિષ્ઠન... ા સો પુત્ર ખાઈ ગયો તેમાં આ પણ મરણ પામ્યો હતો. એને પરાશર નામે પુત્ર હતો. Read More
5		स्त्री.	અથર્વવેદની એ નામની પત્ની.
6		स्त्री.	અર્થ જણાવવામાં શબ્દનું સામર્થ્ય.
7		स्त्री.	આદિશક્તિ; જગન્માતા; જગદંબા. અધ્યાત્મવાદી તેને હૈમવતી કહે છે, વેદાંતી તેને લીલારૂપ, યોગીઓ ચિદ્શક્તિ, ... પૂર્વમીમાંસક ધર્મમંત્ર, નૈયાયિક નિત્ય નાનો પરમાણુ, સાંખ્ય સૃષ્ટિકર્તૃત્વ અને વૈષ્ણવ તેને અધિકારરૂપે પૂજે છે. શક્તિ સમસ્ત રાષ્ટ્રની સ્વામિની છે. તે સર્વ ધન છે; જ્ઞાન છે; વિશ્વેશ્વરી, લક્ષ્મી અને સરસ્વતી છે. આદ્યશક્તિને કુમારી-બાલારૂપે, સતી-યુવતી ભાવમાં શિવપત્ની રૂપે, સ્વેચ્છા વિઘાત થતાં નાશ કરનારાં કાલી રૂપ. પુન; વિશ્વનો ઉદ્ધારક કુમાર અથવા સ્કંદનો જન્મ આપનાર જનની રૂપે-ઈત્યાદિ નવાં નવાં રૂપોમાં પુરાણોમાં પ્રકટ થતાં વર્ણવ્યાં છે. બાલાના રૂપમાં ઈચ્છાશક્તિનુ પ્રાધાન્ય, સુંદરીના રૂપમાં ક્રિયાશક્તિનું પ્રાધાન્ય, કાલીના રૂપમાં જ્ઞાનશક્તિનું પ્રાધાન્ય મનાય છે. આ ઉપરાંત વામાં, જ્યેષ્ઠા, રૌદ્રી અને અંબિકા, મહાસરસ્વતી, મહાલક્ષ્મી, મહાકાલી, અને પરાદેવતા; વૈખરી, મધ્યમા, પશ્યંતી વગેરે અનેક વ્યૂહમાં મૂલશક્તિના પ્રકારો બતાવ્યા છે. પ્રાચીન સાહિત્યમાં શક્તિના ઘણાં નામ મળે છે. બ્રાહ્મી, માહેશ્વરી, કૌમારી, વૈષ્ણવી, વારાહી, નારસિંહી અને ઐંદ્રી એ સાત શક્તિઓને માતૃકા કહે છે. કેટલીક ભયંકર અને રુદ્ર શક્તિઓની કલ્પના કરવામાં આવી છે: કાલી, કરાલી, કાપાલી,ચામુંડા અને ચંડી. તેનો સંબંધ કાપાલિક અને કાલામુખાઓની સાથે છે. કેટલીક એવી શક્તિઓની કલ્પના પણ થઈ જે વિષય વિલાસ તરફ દોરી જાય તેવી છે. આ દેવીઓ આનંદભૈરવી, ત્રિપુરસુંદરી અને લલિતા આદિ છે. તેમના ઉપાસકોના મંતવ્ય પ્રમાણે શિવ અને ત્રિપુરસુંદરીના યોગથી સંસાર બન્યો છે. Read More
8		स्त्री.	આધાર; આશ્રય; પુષ્ટિ; ટેકો.
9		स्त्री.	( વેદાંત ) ઈશ્વરની ઈચ્છા. એ ઈશ્વરની ઈચ્છારૂપ શક્તિ ઘટાદિક પદો વડે નિરૂપિત હોય છે માટે તે શક્તિ નિરૂપ... કતા સંબંધ વડે તો ઘટાદિક પદોમાં રહે છે અને વિષયના સંબંધે કરીને ઘટાદિક અર્થમાં રહે છે. નવીન નૈયાયિકો એમ માને છે કે, ઈશ્વરની ઈચ્છા એ જ શક્તિ નથી પણ ઈચ્છા માત્ર શક્તિ છે. પછી તે ઈચ્છા જીવની હો કે ઈશ્વરની હો. એ શક્તિના ચાર પ્રકાર છે: (૧) યોગશક્તિ (૨) રૂઢિશક્તિ(૩) યોગ રૂઢિશક્તિ (૪) યૌગિક રૂઢિશક્તિ. મીમાંસકો શક્તિને ઈચ્છારૂપ માનતા નથી પણ દ્રવ્યાદિક પદાર્થોથી ભિન્ન એક પદાર્થ માને છે. વ્યાકરણના મતમાં તથા પાંતજલ મતમાં વાચ્ય વાચકપણાના મૂળભૂત જે પદ અને અર્થનો તાદાત્મ્ય સંબંધ છે તે જ શક્તિ છે. વેદાંત મતમાં તો સર્વ પદાર્થોમાં પોતપોતાનું કાર્ય કરવાનું કારણમાં રહેલું જે સામર્થ્ય છે તે જ શક્તિ છે, જેમ તંતુમાં પટરૂપ કાર્ય કરવાની શક્તિ છે, મૃત્તિકામાં ઘટરૂપ કાર્ય કરવાની શક્તિ છે તેમ પદમાં પોતાના અર્થનો બોધ કરવાની શક્તિ છે. પણ આટલો ભેદ છે:- પદની શક્તિ તો જ્ઞાત હોઈ ને પોતાનું કાર્ય કરે છે અને બીજી શક્તિઓ તો અજ્ઞાત હોઈને પણ પોતાનું કાર્ય કરે છે. ગૌતમ મુનિ ન્યાયસૂત્રમાં જાતિ અને આકૃતિ-વિશિષ્ટ વ્યક્તિમાં પદની શક્તિ છે એમ કહે છે. ઘટત્વાદિક ધર્મને જાતિ કહે છે અને અવયવસંયોગને આકૃતિ કહે છે. જેમ ઘટત્વ જાતિ તથા કપાસ સંયોગરૂપ આકૃતિવાળી ઘટ વ્યક્તિમાં ઘટ પદની શક્તિ છે, પટત્વ જાતિ તથા તંતુ સંયોગરૂપ આકૃતિ એ બંનેથી વિશિષ્ટ પટ વ્યક્તિમાં પટપદની શક્તિ છે. માટે જાતિ આકૃતિ વિશિષ્ટ ઘટાદિક વ્યક્તિ એ ઘટાદિક પદનો વાચ્ય અર્થ છે તથા શક્ય અર્થ છે. કેટલાક નૈયાયિક કહે છે કે, જાતિ વિશિષ્ટ વ્યક્તિમાં જ પદની શક્તિ છે; આકૃતિ ઉમેરવાનું કંઈ પ્રયોજન નથી. માટે ઘટાદિક પદોમાં ઘટત્વાદિક જાતિ વિશિષ્ટ ઘટાદિક વ્યક્તિ એ શક્ય અર્થ છે. નવીન નૈયાયિક કહે છે કે, ઘટાદિક પદોની કેવળ ઘટાદિક વ્યક્તિમાં જ શક્તિ છે; ઘટત્વાદિક જાતિ તથા આકૃતિમાં શક્તિ છે એમ માનવાનું પ્રયોજન નથી. કેટલાક ગ્રંથકાર કહે છે કે, ઘટાદિક પદોથી ઘટત્વાદિક જાતિનો ઘટ વ્યક્તિનો અને જાતિ વ્યક્તિનો જે સમવાય સંબંધ છે તેનો બોધ થાય છે માટે જાતિ, વ્યક્તિ અને સંબંધ એ ત્રણેમાં ઘટાદિક પદની શક્તિ છે. મીમાંસકો કહે છે કે, ઘટાદિક પદની ઘટત્વાદિક જાતિમાં શક્તિ છે અને ઘટાદિક વ્યક્તિમાં લક્ષણા છે. ભટ્ટપાદ કહે છે કે, નીલો ઘટ: ( નીલ રંગનો ઘટ ) એ વાક્યથી ઘટ પદાર્થમાં નીલ પદાર્થનો અભેદ સંબંધ પ્રતીત થાય છે માટે ઘટાદિક પદોની ઈતરાન્વિત ઘટાદિક વ્યક્તિ વિષે શક્તિ છે પ્રભાકરનો મત એવો છે કે, બાળકને પ્રથમ વૃદ્ધ વ્યવહારથી કૃતિ સાધ્ય આનયનાદિ-આણવું વગેરે-રૂપ કાર્ય અન્વિત ઘટાદિકો વિષે જ ઘટાદિક શક્તિનું જ્ઞાન થાય છે. માટે કાર્યન્વિત ઘટાદિકોમાં જ ઘટાદિ પદની શકિત છે. માટે જ ઘડો આણો ઈત્યાદિક કાર્ય વાક્યોથી જ ઘટાદિનો શબ્દ બોધ થાય છે. જમીન ઉપર ઘડો છે ઇત્યાદિક સિદ્ધિ વાક્યોથી ઘટાદિકનો શબ્દબોધ થતો નથી, માટે કાર્યાન્વિતમાં જ શક્તિ છે. Read More
10		स्त्री.	એ નામે ધાતુનું એક હથિયાર; સાંગ. તે ચાર હાથ લાંબું હોય છે. કરવીરના પાન જેવો તેનો આકાર હોય છે. ગાયના આ... ંચળના આકારનો તેને હાથો હોય છે. Read More
11		स्त्री.	( યોગ ) કુંડલિની.
12		स्त्री.	ખબરદારી; મજબૂતી.
13		स्त्री.	ગુણ.
14		स्त्री.	તલવાર.
15		स्त्री.	ત્રિશુળ.
16		स्त्री.	દેવી; માતા.
17		स्त्री.	પ્રકૃતિ.
18		स्त्री.	પ્રભાવ; સત્તા.
19	[ સં. શક્ ( સમર્થ થવું ) ]	स्त्री.	પ્રાણી, પદાર્થ વગેરેમાં રહેલુ, તેમનાં કાર્ય ચલાવનારું બળ; સામર્થ્ય; બળ; જોર; તાકાત; સત્ત્વ; કસ; દૈવત... ; કૌવત. તે ત્રણ પ્રકારની માનાય છે: ( ૧ ) ક્રિયાશક્તિ ( પ્રાણાયામ ), ( ૨ ) ઈચ્છાશક્તિ ( મનોમય ) અને ( ૩) જ્ઞાનશક્તિ ( વિજ્ઞાનમય ). બીજા મતે તે ઘણા પ્રકારની છે. જેમ કે, (૧) સ્મરણશક્તિ, (૨) ઈચ્છાશક્તિ, (૩) યાંત્રિકશક્તિ, (૪) વિદ્યુતશક્તિ, (૫) જલશક્તિ, (૬) વાયુશક્તિ, (૭) બાષ્પશક્તિ અને (૮) અશ્વશક્તિ. Read More ઉપયોગ મારા આ સૌ પ્રયોગો છે આધ્યાત્મિક સનાતન, રાજય પ્રકરણે શક્તિ જેથી ઉદ્ભવી છે મુજ – ગાંધીગીતા
20		स्त्री.	ભાલું; તીર; એક જાતનું શસ્ત્ર.
21		स्त्री.	મહાદેવના પુત્ર કાર્તિકેય સ્વામીનું શસ્ત્ર.
22		स्त्री.	સાર; જીવ; દમ.

Support Us

Download APPS

Other Results :

Interactive Games

Play

Jumble Fumble

કહેવતના આડા અવળાં ગોઠવાયેલા શબ્દોને યોગ્ય ક્રમમાં ગોઠવી સાચી કહેવત અને તેનો અર્થ જણાવતી રમત એટલે જંબલ ફંબલ

Play

Hang Monkey

9 પ્રયત્નની અંદર કયો શબ્દ આપેલ છે તે શોધી અને બંદરને ફાંસીના માંચડે ચઢાવતાં અટકાવો. આ રમત અંગ્રેજી અને ગુજરાતી એમ બન્ને ભાષા માટે રમી શકાશે.

Play

Whats My Spell

રમત રમતાં સાચી અને ખોટી જોડણીમાંથી સાચી જોડણીવાળા શબ્દની પસંદગી કરો શબ્દની જોડણી વિશેની માહિતી મેળવો.

Latest Ebook

જો બાબા ના હોત તો

ડૉ. બાબાસાહેબ આંબેડકરના જન્મથી આરંભીને તેમના પરિનિર્વાણ સુધીના અત્યંત સંવેદનશીલ પ્રસંગોને જીવંત બનાવતો સૌથી નાનો પણ મહામુલો ગ્રંથ એટલે “જો બાબા ના હોત તો…..

બ્લેક મેજીક ઍક્ટ

The Gujarat Prevention and Eradication of Human Sacrifice and Other Inhuman, Evil and Aghori Practices and Black Magic Act 2024 – ગુજરાત માનવ બલિદાન, અમાનુષી, અનિષ્ટ, અઘોરી પ્રથા, કાળા જાદુને અટકાવવા અને તેના નિર્મૂલન કરવાનો કાયદો-2024ને અંગ્રેજી અને ગુજરાતીમાં સમજાવતી ઈ.બુક

ઈશ્વર : સત્ય કે કલ્પના

આ ઈ.બુકમાં લેખકે વહેમ અને અન્ધશ્રદ્ધા વિરુદ્ધ અવાજ ઉઠાવતી વિચારોત્તેજક સર્વાંગી ચર્ચા-વિચારણા ઈશ્વરને અનુલક્ષીને કરી છે. આ પુસ્તકના લેખક ગુજરાતમાં રૅશનલ પ્રવૃત્તિના અગ્રણી, નિવૃત્ત ડાયરેક્ટર ઑફ ફીઝીકલ એડ્યુકેશનના ડૉ. જેરામ જે. દેસાઈ છે.

Recent Blog

માતૃભાષા અને રતિલાલ ચંદરયા

શીખવ્યા વગર જ જે આવડી જાય તે માતૃભાષા. કોઈપણ બાળક જન્મે અને થોડું ઘણું બોલવાનું શીખે ત્યારે એના મોંમાથી પહેલો શબ્દ નીકળે એ હોય છે મા અથવા મમ એટલે કે ખાવાનું. વળી આપણે બાળકને સૂવડાવવા માટે જે ગીત કે હાલરડાં ગાઈએ છીએ તે પણ આપણે ગુજરાતીમાં જ ગાઈએ છીએ અંગ્રેજી ગીતો નથી ગાતા. આમ બાળકને […]

February 20 2024

ઓગણીસ કલ્યાણકો ધરાવતી પાંચ તીર્થંકરોની પરમ પાવન જન્મભૂમિ – અયોધ્યા (Ayodhya)

હિંદુ ધર્મ અને જૈન ધર્મનાં તાણાવાણા એકબીજા સાથે પ્રગાઢ રીતે સંકળાયેલા છે. રામજન્મભૂમિ (Ram Mandir) તરીકે અયોધ્યા (ayodhya) નગરી મહાતીર્થનું ગૌરવ પામી છે, તો એ જ રીતે જૈન ધર્મના ચોવીસ તીર્થંકરોમાંથી પાંચ-પાંચ તીર્થંકરોનો જન્મ આ અયોધ્યાની પાવન ભૂમિ પર થયો છે. જૈન ધર્મમાં ચોવીસ તીર્થંકરોમાંથી પાંચ-પાંચ તીર્થંકરોનાં કલ્યાણકો અહીં આવ્યાં છે. દરેક તીર્થંકરના જીવનની ચ્યવન(માતાના […]

January 19 2024

વહાલી આપણી માતૃભાષા : વિશ્વ માતૃભાષા દિવસ

ભાષાકીય, સાંસ્કૃતિક વૈવિધ્ય અને બહુભાષાવાદની જાગૃતતાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે 21મી ફેબ્રુઆરીનો દિવસ “આંતરરાષ્ટ્રીય માતૃભાષા દિન” તરીકે ઊજવવામાં આવે છે. સૌ પ્રથમ યુનેસ્કો દ્વારા 17 નવેમ્બર 1999માં આંતરરાષ્ટ્રીય માતૃભાષા દિનની સત્તાવાર જાહેરાત કરવામાં આવી હતી અને ત્યારથી સમગ્ર વિશ્વમાં 21 ફેબ્રુઆરીની ‘વિશ્વ માતૃભાષા દિવસ’ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે